Cryptowinst en-verlies fiscaal bekeken

Belegt u ook in cryptomunten? De opbrengsten zijn erg wisselend. Maar wat vindt de fiscus ervan als er dan effectief winst wordt gemaakt?

Als u regelmatig een extra centje verdient met beleggen, loopt u de kans dat de fiscus bij u aanklopt voor een bijdrage. Winsten behaald uit speculatie zijn immers belastbaar als divers inkomen, aan een tarief van 33%.

Gaat u nog een stapje verder en belegt u om meerwaarden te realiseren, dan loopt u zelfs de kans dat de fiscus die winst beschouwt als beroepsinkomsten en dat u er dus een progressief tarief op betaalt.

Alleen als de beleggingswinst sporadisch is, eenmalig, zonder leningen, bent u geen belasting verschuldigd.

Als u zich met overgave in de beleggingswereld stort, leningen aangaat, misschien zelfs software schrijft om te minen (d.i. om transacties te controleren), dan is de kans reëel dat de fiscus het geheel van uw acties als een beroepsactiviteit kwalificeert en dat uw opbrengsten worden belast tegen de gewone progressieve tarieven. Maar de meeste hobbybeleggers gaan niet zo ver en beleggen eerder wat ze kunnen missen of beleggen de opbrengst van vorige transacties. In dat geval zal er eerder sprake zijn van een divers inkomen.

Noteer trouwens dat verliezen niet aftrekbaar zijn: als u bij de ene transactie een winst boekt en bij de andere een verlies, dan compenseren die elkaar niet.  

Het is maar als het gaat om een eenmalige transactie of om een transactie zonder de inzet van enig middel dat de fiscus u de gerealiseerde winsten laat behouden. De grenzen tussen deze kwalificaties zijn vaag. Dat is al het geval als het gaat om aandelen, maar dat is het des te meer als het gaat om cryptomunten. Enkele voorbeelden kunnen wat verheldering bieden.

Eén van de eerste fiscale rulings over cryptomunten dateert van 2017 en betrof een student die een software ontwikkeld had voor de aan- en verkoop van cryptomunten. Omdat het een student betrof, was de fiscale Rulingcommissie van oordeel dat er geen sprake kon zijn van een beroepsinkomen. Maar omdat er software bij betrokken was en er dus een zweem van ‘georganiseerd beleggen’ was, werd er geoordeeld dat eventuele meerwaarden als diverse inkomsten gekwalificeerd moesten worden.

Een IT-manager had in dat opzicht minder geluk: hij ontwikkelde een programma waarmee hij cryptocoins kon minen. Zijn pc moest permanent draaien om de nodige berekeningen te kunnen doen. Volgens de Rulingcommissie was daar sprake van een beroepsactiviteit omdat de betrokken persoon een IT-achtergrond had (opleiding/beroep), zijn hardware permanent draaide én er een hoge frequentie aan transacties was (de IT-manager verkocht maandelijks de verworven cryptomunten).

Een andere persoon ontwikkelde software in bijberoep. Hij had jaren geleden wat cryptomunten gekocht en had voor zichzelf een simpel programmaatje ontwikkeld waarmee hij automatisch transacties kon laten uitvoeren. Omdat de betrokken persoon met zijn hoofdberoep niet in de beleggings- of IT-sector zat, het om een heel eenvoudige software ging en het ook om zeer beperkte bedragen ging, waren de winsten hier geen beroepsinkomsten, maar werden ze wel gekwalificeerd als diverse inkomsten.

Veel hangt ook af van de bedragen die ingezet worden. Wanneer meerdere tienduizenden euro’s worden ingezet zal de fiscus (of de Rulingcommissie) al sneller oordelen dat er minstens sprake is van een divers inkomen. Zeker als er daarvoor geld wordt geleend.

Een andere trigger is de omvang van het vrij beschikbaar vermogen. Als de belegging meer bedraagt dan 25% van het beschikbaar vermogen, dan oordeelt de Rulingcommissie in principe dat er sprake is van een divers inkomen.

De Rulingcommissie publiceerde intussen een lijst met 17 criteria die ze zelf ook gebruikt wanneer ze moet oordelen of een meerwaarde al dan niet als een divers inkomen moet worden beschouwd. Die lijst werd begin 2022 vernieuwd en is voor de potentiële belegger een leidraad om te zien hoever hij kan gaan.

Buiten de eerder vermelde aspecten – bent u ook professioneel bezig met dit soort van activiteiten en de grootte van de investering – spelen ook nog mee:

• de oorsprong van de cryptomunten: Werden de cryptomunten geschonken of geërfd? Dan is er zelden of nooit sprake van een speculatief inzicht en worden de winsten niet belast. Leende u om de belegging te doen? Dan is er in de praktijk wél sprake van een speculatief inzicht en zal de fiscus de opbrengst altijd als een divers inkomen belasten.
• beleggingsstrategie: Hoeveel transacties vinden er plaats? Is er een beleggingsstrategie? Wordt er software ingezet? … Naarmate er meer sprake is van het doordacht verhandelen van cryptomunten – eventueel in combinatie met andere beleggingen – is de kans groter dat de winsten belastbaar worden als een divers inkomen of zelfs als een beroepsinkomen.
• duur: Hoelang doet u dit al?
• ondersteuning: Laat u zich begeleiden door professionelen uit de sector?

Voor vennootschappen die zich met crypto currencies bezighouden, is alles wat eenvoudiger: alle inkomsten die een vennootschap verwerft, zijn sowieso beroepsmatig.

Eventuele problemen situeren zich daar eerder bij de aftrekbaarheid van de beroepskosten, want in tegenstelling tot de inkomsten, zijn de uitgaven van een vennootschap niet per definitie beroepsmatig. De uitgaven moeten gedaan zijn om inkomsten te verwerven of te behouden. Bovendien wordt algemeen aanvaard dat de kosten ook moeten kaderen in het maatschappelijk doel van de onderneming. Hoewel de rechtspraak daar de laatste jaren minder de nadruk op legt, verdient het toch aanbeveling om eens te kijken in welke mate de statuten van uw vennootschap u toelaten om al dan niet speculatief in te zetten op beleggingen.

Een kwalificatie als ‘divers inkomen’ heeft het voordeel dat de opbrengsten van de cryptobeleggingen niet bij het beroepsinkomen worden gevoegd, maar apart belast worden aan 33%. De kosten die u maakte, zijn aftrekbaar.

De verliezen zijn in principe niet aftrekbaar. Er heeft geen ‘consolidatie’ plaats van de verschillende soorten diverse inkomsten die u ontvangt. Het kan soms zelfs gunstiger zijn om een kwalificatie als beroepsinkomen te krijgen, want dan kan u de verliezen op uw beleggingen niet alleen aftrekken van uw beleggingswinsten, maar ook van uw andere inkomsten.

Spring daar echter niet te lichtzinnig mee om: de fiscus zal ook wel beseffen waarom u plots beweert beroepsmatig aan beleggingen te doen. Bovendien kan de fiscus dan in de toekomst – wanneer u wel weer winst maakt - die winst als een beroepsinkomen bestempelen. Erger nog, de fiscus kan ook naar het verleden kijken en u de rekening presenteren voor de ‘beroepsmatige’ winsten die u al eerder opgestreken hebt...